Het Sociaal Domein
(Maatschappelijke ondersteuning van mensen die het zelfstandig even niet helemaal redden)

Sinds 1 januari 2015 zijn de gemeenten verantwoordelijk van de uitvoering van de Wet Maatschappelijke Ondersteuning (WMO), de jeugdwet (jeugdhulp) en de Participatiwet (het begeleiden van mensen die moeilijk zelf werk kunnen vinden. De WMO en de Jeugdwet worden in de gemeente Woerden rechtstreeks in opdracht van de gemeenteraad uitgevoerd door WoerdenWijzer. De Participatiewet wordt in Woerden uitgevoerd door de Gemeenschappelijke Regeling Ferm Werk. Dat is een samenwerkingsverband van de gemeenten Woerden, Bodegraven-Reeuwijk, Montfoort en Oudewater. Het dagelijks bestuur van Ferm Werk wordt gevormd door een wethouder van ieder van de vier deelnemende gemeenten. De gemeenteraad van Woerden heeft daarmee geen rechtstreekse aansturing en controle over Ferm Werk. De laatste jaren levert Ferm Werk steevast te laat jaarcijfers en begrotingen in bij de gemeenteraad van Woerden waardoor de controle en sturing door de gemeenteraad ernstig beperkt wordt.

Probleem: Het is onduidelijk hoe effectief het beleid van de gemeente is in relatie tot het geld dat er naar dit domein toe gaat. Met een omvang van ruim 44 miljoen vormt het Sociaal Domein ongeveer 1/3 deel van de gemeentebegroting. De kosten stijgen sinds 2015 (39 miljoen) jaarlijks fors met tekorten op het budget tot gevolg. Het college van burgemeester en wethouders is begin 2018 een aantal nieuwe initiatieven gestart en houdt sindsdien de raad voor dat het nog te vroeg is om daarvan de resultaten te kunnen presenteren. De gemeenteraad is de afgelopen vier jaar onvoldoende in staat gesteld om de effectiviteit van het beleid te kunnen controleren. Het Sociaal Domein is daarmee een black box. De gemeenteraad van Woerden heeft geen directe sturing en controle op de uitvoering van de Participatiewet door de Gemeenschappelijke Regeling (GR) Ferm Werk.

Oplossing: Resultaten en kosten binnen het Sociaal Domein beter inzichtelijk maken voor gebruikers en de gemeenteraad. Waarschijnlijk kunnen betere resultaten behaald worden (mn. jeugdzorg en participatiewet) tegen lagere kosten. Het uittreden uit de Gemeenschappelijke Regeling (GR) Ferm Werk waardoor de gemeenteraad een directere sturing heeft op de financiën en resultaten van de uitvoering van de participatiewet.

Dit doen wij door:

  • Woerden&Democratie is een politieke partij voor mensen en niet voor dingen of beleid.
  • Samen met inwoners en dienstverleners binnen het Sociaal Domein te zoeken naar mogelijkheden om het Sociaal Domein te verbeteren en efficiënter te maken.
  • Op zo kort mogelijke termijn voor inwoners en de gemeenteraad inzichtelijk te maken wat er wel en niet goed gaat binnen het Woerdense Sociaal Domein.
  • Goed te zorgen voor onze kwetsbaren maar die kwetsbaren ook wijzen op hun verantwoordelijkheid om zelf actief deel te nemen aan de maatschappij, ook in economische zin.
  • Meer in te zetten op algemene zorgvoorzieningen waarbij wel snel kan worden doorgeschakeld naar specialistische maatwerkvoorzieningen.
  • Noodhulp (bijv. als gevolg van psychische klachten en huiselijk geweld) moet altijd snel beschikbaar zijn.
  • Rendementsclausules opnemen in contracten met zorgverleners. Bijvoorbeeld maximaal 5% van de kosten mogen besteed worden aan overhead.
  • Mantelzorgers en vrijwilligers binnen het Sociaal Domein verdienen en krijgen ondersteuning.
  • De gemeente continue aan te sporen op betere samenwerking tussen zorg, welzijn, school, arbeidsmarkt, justitie en politie.
  • Gezinnen waarin de regie even ontbreekt worden zo snel mogelijk ondersteund door de gemeente met als doel om de organisatie weer zo snel mogelijk volledig in handen te geven van het gezin.
  • Psychische klachten bij jongeren serieus te nemen en de bestrijding ervan als prioriteit binnen het Sociaal Domein te benoemen in de nieuwe bestuursperiode 2022-2026. Ook binnen het preventieve traject.
  • Extra aandacht voor jeugd die vanwege de leeftijd, van de jeugdwet naar de WMO “verhuist”.
  • Niet te bezuinigen op het Sociaal Domein maar wel te proberen door efficiëntie kosten te besparen. Deze kosten worden niet geherinvesteerd binnen het Sociaal Domein maar worden gebruikt om de financiële positie van de gemeente te verbeteren.
  • Extra geld dat wij de komende jaren van het Rijk krijgen ook daadwerkelijk te besteden aan het Sociaal Domein en bijvoorbeeld niet aan lantaarnpalen of beleidsmedewerkers.
  • De hervormingstaak die komt bij het extra geld van het Rijk voor de jeugdzorg goed tot uitvoering brengen.
  • Huishoudelijke hulp dient beschikbaar te blijven voor Woerdenaren die hun huis niet meer zelfstandig kunnen onderhouden. Dit blijft, net zoals andere zorgdiensten binnen het sociaal domein, onafhankelijk van het inkomen.
  • Actieve wijkteams sporen probleemjongeren vroegtijdig op zodat door vroege lichte interventies, late dure interventies voorkomen kunnen worden.reventie kan tot besparing in de sociale gemeentezorg leiden. Het is onrealistisch om hierin op korte termijn al grote resultaten te verwachten.

Bovendien

Woerden&Democratie zet sterk in op preventie binnen het Sociaal Domein. Bijvoorbeeld met betrekking tot problematische schulden. Uit recent onderzoek door het Centraal Plan Bureau (CPB) bleek dat mensen met problematische schulden meer zorgen hebben dan anderen en daardoor ook meer gebruik maken van GGZ zorg. Daarnaast is er in deze groep meer werkuitval waardoor mensen sneller in de ziektewet komen of afhankelijk worden van een uitkering. Wanneer iemand dus eenmaal in de problematische schulden terecht komt is de kans naar verder afglijden en nog meer zorggebruik zeer groot. Dat is heel erg voor de betrokken personen maar vormt ook een grote (financiële) belasting voor onze maatschappij. Voorkomen is dus beter dan genezen. Er is een groot te kort aan geschoolde werknemers in de GGZ en in de zorg in het algemeen. Daardoor zijn er enorme wachtlijsten voor deze zorg. Het is de verwachting dat er niet snel goed geschoold personeel bij zal komen. Om hier toch enigszins controle op te krijgen zal de instroom van nieuwe patiënten beperkt moeten worden. De zorg is op alle vlakken overbelast. Ook daarom de nadruk op preventie.